Aktualności

NARODOWY DZIEŃ PAMIĘCI ŻOŁNIERZY WYKLĘTYCH

1 marca o godz. 11.00 rozpoczęły się obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Szamotułach. Pamięć o Niezłomnych Bohaterach walk o niezależną Ojczyznę z lat 1944-63 została uczczona przy Głazie Pamięci koło Bazyliki Mniejszej przez przedstawicieli szamotulskich władz gminnych i powiatowych oraz członków szamotulskiego koła Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej.

Po odśpiewaniu hymnu prezes lokalnego koła WSPAK Dominik Dodolski przedstawił zebranym historię żołnierzy zbrojnego podziemia antykomunistycznego. Następnie Przewodnicząca Komisji Oświaty Rady Powiatu Szamotulskiego Maria Przybylska podkreśliła wagę pamięci o bohaterach, których wspominamy co roku 1 marca. Na zakończenie uroczystości pod Głazem Pamięci zostały złożone kwiaty i zapalone znicze przez panią Marię Przybylską i Przewodniczącego Rady Miasta i Gminy w Szamotułach pana Mariana Płacheckiego oraz członków Zarządu szamotulskiego koła WSPAK. Młodzi członkowie organizacji upamiętniającej żołnierzy AK mieli jeszcze okazję zwiedzić ekspozycję w Baszcie Halszki przy Muzeum – Zamek Górków.

Przy okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych warto przypomnieć ich historię. Żołnierze ci postanowili pozostać w czynnej służbie wojskowej po likwidacji Armii Krajowej i zakończeniu okupacji niemieckiej. Podjęli walkę z narzuconym przez Sowietów rządem komunistycznym. Żołnierze Niezłomni w latach 1945-47 trwali w podziemiu licząc na zmianę sytuacji międzynarodowej, czego przykładem miał być wybuch kolejnej wojny lub wygrana opozycji w powojennych wyborach. Działalność podziemia niepodległościowego polegała na: samoobronie, ochronie ludności cywilnej przed bezprawnymi działaniami aparatu represji i władzy komunistycznej, rozbrajaniu posterunków MO, UB oraz więzień w celu uwolnienia członków podziemia czy przeprowadzaniu akcji dyscyplinujących, polegających na zastraszaniu lub likwidacji szczególnie szkodliwych funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. W konspirację niepodległościową było zaangażowanych, według różnych danych, od 120 do 180 tysięcy osób (dane Instytutu Pamięci Narodowej). Zbrojne podziemie to regularne oddziały wojskowe: umundurowane, uzbrojone, obowiązywała w nich dyscyplina wojskowa i rozkazy, nadawano stopnie wojskowe. Antykomunistyczne podziemie tworzyły duże organizacje ogólnopolskie jak: Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj, Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, Narodowe Siły Zbrojne, Narodowe Zjednoczenie Wojskowe oraz duża liczba oddziałów lokalnych, niezwiązanych ze strukturami ogólnokrajowymi. Po zlikwidowaniu większości oddziałów konspiracji zbrojnej pozostało wiele zrzeszeń młodzieżowych. W latach 1945-56 zawiązało się około tysiąca tego typu organizacji, których liczebność szacuje się na 10-20 tysięcy osób. Zgodnie z ostatnim rozkazem komendanta AK Leopolda Okulickiego żołnierze niezłomni prowadzili walkę "w duchu pełnego odzyskania niepodległości i ochrony ludności przed zagładą".

A oto co ważnego powiedzieli Żołnierze Wyklęci:

"Jeśli walczymy i ponosimy ofiary, to właśnie dlatego, że chcemy żyć, jako ludzie wolni, w wolnej ojczyźnie" (kapitan Zdzisław Broński pseud. Uskok)

"Nic dla siebie, wszystko dla Ojczyzny" (podporucznik Anatol Radziwoniuk pseud. Olech)

"Amnestia jest dla złodziei, myśmy są Wojsko Polskie" (major Hieronim Dekutowski pseud. Zapora)

"Kochajcie swoją świętą wiarę i tradycję swojego Narodu. Wyrośnijcie na ludzi honoru" (rotmistrz Witold Pilecki)

"Nie mogłem inaczej żyć!" (podpułkownik Łukasz Ciepliński pseud. Pług)

"Powiedzcie mojej babci, że zachowałam się jak trzeba" (Danuta Siedzikówna "Inka")

Komuniści walczyli z podziemiem niepodległościowym wykorzystując dwa narzędzia: propagandę i terror czego przykładem tego był pokazowy proces rotmistrza Witolda Pileckiego. Największa liczba żołnierzy walczyła w konspiracji w latach 1944-47. W styczniu 1947 r. komuniści sfałszowali wybory i oficjalnie przejęli władzę. Wiosną 1947 r. władza ogłosiła "amnestię", która nie dawała jednak możliwości powrotu do cywilnego życia, ale była pułapką służącą do aresztowania tych, którzy się ujawnili. Po amnestii w podziemiu pozostało około 1200-1800 żołnierzy. Ostatni Niezłomny Józef Franczak pseud. Lalek trwał w konspiracji do 1963 r. Według danych IPN w latach 1944-56 wskutek terroru komunistycznego w Polsce śmierć poniosło blisko 50 tysięcy osób. Od 8 do 25 tysięcy żołnierzy podziemia poległo w walce. Około 5 tysięcy osób zostało skazanych na karę śmierci z przyczyn politycznych (wykonano ponad 3 tysiące wyroków). Tysiące osób zamordowano bez sądu w więzieniach UB, wielu zmarło w komunistycznych zakładach karnych. Zamordowanych w walce lub skazanych na śmierć w pokazowych procesach grzebano w bezimiennych grobach. Często nawet rodziny nie były informowane o pochówku swoich bliskich. Od 2012 r. Instytut Pamięci Narodowej prowadzi prace mające na celu ustalenie miejsc w których mogli zostać pochowani Żołnierze Wyklęci.

Cześć ich pamięci!

Piotr Gotowy – opiekun szamotulskiego koła WSPAK

Fot. Piotr Gotowy, Zuzanna Ziołek.


POLECAMY FILM "LEGIONY"


Zmarł płk Jan Górski (1922-2022)


PAMIĘTAMY O POWSTANIU WIELKOPOLSKIM

Co roku członkowie naszego stowarzyszenia upamiętniają rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego zapalając znicze na grobach powstańców. Przygotowujemy także film o miejscach pamięci Powstania Wielkopolskiego w naszym powiecie.



UCZCILI PAMIĘĆ POMORDOWANYCH W LASACH KOBYLNICKICH PODCZAS II WOJNY ŚWIATOWEJ

          Jak co roku w październiku delegacja członków Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej - koło w Szamotułach zapaliła znicze na dwóch mogiłach upamiętniających ofiary II wojny światowej pochowane w lasach między Kobylnikami a Jaryszewem.

Na wstępie prezes szamotulskiego koła WSPAK Dominik Dodolski przypomniał tragiczną historię tego miejsca - "Przez wiele lat na tablicach upamiętniających ofiary niemieckiego ludobójstwa w naszym powiecie widniała informacja o śmierci ok. 1100 ofiar. Jednak do dnia dzisiejszego wiadomo o personaliach 113 osób, które tutaj zginęły. Byli to głównie przedstawiciele inteligencji aresztowani przez Niemców na początku wojny, których przetrzymywano w więzieniu w Szamotułach. Jednak najprawdopodobniej ginęły tutaj również inne osoby np. Polacy osadzeni w więzieniu we Wronkach, a być może były zwożone w to miejsce ciała osób pomordowanych w innych miejscach np. z poznańskiego Fortu VII. Niestety nie zachowały się na ten temat źródła. Bardzo trudne będzie ustalenie imion i nazwisk osób pomordowanych i pochowanych w tym miejscu ze względu na zatarte ślady tej zbrodni przez Niemców. W styczniu 1944 r. specjalny niemiecki oddział wydobył ciała zamordowanych i spalił je w specjalnie przywiezionych w to miejsce piecach."

Po wojnie liczbę ofiar oszacowano jedynie na podstawie wagi zakopanych w lesie ludzkich prochów. Zeznania świadków (mieszkańców Szamotuł i leśników) oraz lista sporządzona przez Mariana Maniewskiego, powojennego naczelnika gminy wiejskiej w Szamotułach, odnoszą się jedynie do losów i personaliów wspomnianych 113 osób z szamotulskiego więzienia. Do egzekucji doszło w listopadzie i na początku grudnia 1939 r. Polaków przewożono ciężarówkami do lasu w pobliżu Jaryszewa, prawdopodobnie sami musieli wykopać doły, do których potem wrzucono ich ciała. Zabito ich strzałem w tył głowy.

Cześć ich pamięci!

Piotr Gotowy – opiekun szamotulskiego koła WSPAK


83. ROCZNICA POWSTANIA POLSKIEGO PAŃSTWA PODZIEMNEGO

Osiemdziesiąt trzy lata temu, 27 września 1939 roku została powołana Służba Zwycięstwu Polski. W listopadzie tego samego roku została przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a w lutym 1942 roku – w Armię Krajową. We wtorek, 27 września przed pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu członkowie szamotulskiego koła WSPAK brali udział w uroczystościach upamiętniających tę rocznicę.

Początkiem tegorocznych obchodów upamiętniających powstanie Polskiego Państwa Podziemnego była msza święta w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela przy ul. Fredry. Po niej poczty sztandarowe i delegacje przeszły w stronę zbiegu ul. Wieniawskiego i alei Niepodległości, przed pomnik Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Na miejscu zgromadziło się wiele osób na czele z zasłużonymi kombatantami z AK i innych organizacji walczących w podziemiu podczas II wojny światowej. Wśród nich byli m.in. płk Jan Górski czy kpt Maria Krzyżańska, którzy w poprzednich latach spotykali się z młodzieżą nalężącą do szamotulskiego koła WSPAK. Część oficjalna rozpoczęła się podniesieniem flagi i odegraniem hymnu. Następnie do zgromadzonych gości przemówił marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak oraz naczelnik Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu dr Rafał Kościański. Po modlitwie za poległych i pomordowanych w obozach koncentracyjnych, odczytany został Apel Pamięci. Salwą honorową został oddany hołd wszystkim bohaterom Polskiego Państwa Podziemnego. Na zakończenie uroczystości pod pomnikiem przedstawiciele polskiego parlamentu, władz regionalnych i lokalnych, politycy oraz delegacje różnych środowisk i stowarzyszeń złożyli wieńce i kwiaty. Muzeum – Zamek Górków i Szamotulskie koło WSPAK reprezentowali uczniowie Zespołu Szkół nr 2 w Szamotułach, prezes koła – Dominik Dodolski, wiceprezesi – Justyna Nazim i Jakub Szarata wraz z opiekunem koła – Piotrem Gotowym.

W tym roku podczas uroczystości z okazji 83 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego wspominaliśmy postać Ireny Bobowska. Bohaterka sprzed lat urodziła się 3 września 1920 roku w Poznaniu. W wieku dwóch lat przeszła chorobę Heinego-Medina, w następstwie której poruszała się na wózku inwalidzkim. Pomimo przeciwności losu była osobą niezwykle aktywną i pogodną, bezgranicznie zaangażowaną w konspiracyjną służbę Ojczyźnie, dla której bez wahania oddała własne życie. W 1939 roku, jako 19-latka wstąpiła do Poznańskiej Organizacji Zbrojnej, która następnie zmieniła nazwę na Wojskową Organizacje Ziem Zachodnich. Jej organem prasowym stała się tworzona z inicjatywy Bobowskiej od października 1939 roku podziemna gazetka "Pobudka". Bobowska została zaprzysiężona w lutym 1940 roku i otrzymała pseudonim konspiracyjny "Wydra". Zajmowała się redagowaniem gazetki, jej powielaniem oraz kolportażem. Materiały do tekstów pochodziły z nasłuchu radiowego zagranicznych stacji. Niestety, wiosną 1940 roku działalność gazetki została zdekonspirowana przez gestapo. 20 czerwca 1940 roku aresztowano działaczy "Pobudki". lrenę osadzono najpierw w Domu Żołnierza - siedzibie gestapo, potem w Forcie VII - obozie przejściowym gestapo, a następnie w więzieniu we Wronkach, gdzie panowały wyjątkowo trudne warunki. 22 kwietnia 1941 roku przewieziono ją do więzienia w Berlinie-Moabicie. Ten trudny czas nie złamał ducha Ireny. Sposobem na przetrwanie okazała się m.in. ucieczka w świat poezji. 12 sierpnia 1942 roku odbyła się rozprawa przeciwko Irenie Bobowskiej i jej współpracownikom z redakcji "Pobudki". Wyrok wykonano 26 września 1942 roku w więzieniu Berlin-Plotzensee przez zgilotynowanie. lrena w chwili śmierci miała zaledwie 22 lata. Umarła wierna swoim przekonaniom i wartościom, z nadzieją, że jeszcze nadejdzie lepszy i spokojny czas. Zostawiła przepiękne i wzruszające wiersze, które dawały innym silę i otuchę.

Piotr Gotowy – opiekun szamotulskiego koła WSPAK


78. ROCZNICA WYBUCHU POWSTANIA WARSZAWSKIEGO

Podobnie jak w poprzednich latach Szamotulanki i Szamotulanie upamiętnili rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. W tym roku w uroczystościach wzięli udział członkowie stowarzyszenia "Młode Szamotuły", druhowie z Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Szamotułach, przedstawiciele lokalnych struktur Prawa i Sprawiedliwości oraz młodzi członkowie Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej – koło w Szamotułach.

1 sierpnia, dokładnie o godz. W, czyli 17.00, kiedy to 78 lat temu wybuchło powstanie w Warszawie, zebrani przy Głazie Pamięci uczcili minutą ciszy pamięć o powstańcach. W tym roku w szamotulskich uroczystościach nie wziął udziału uczestnik Powstania Warszawskiego ks. kanonik porucznik Bogdan Kończak odznaczony m.in. Krzyżem Armii Krajowej i Krzyżem Komandorskim Odrodzenia Polski. Mieszkający w Szamotułach powstaniec warszawski udał się na uroczystości do stolicy. Kolejnym punktem upamiętnienia zrywu powstańczego z 1944 r. było przypomnienie przyczyn i momentu wybuchu powstania. Te ważne fakty przedstawił prowadzący tegoroczne uroczystości w Szamotułach Kamil Malinowski. Następnie głos zabrała regionalistka dr Agnieszka Krygier – Łączkowska. Przypomniała kilku powstańców 1944 roku związanych z Szamotułami np. ks. kan. Henryka Szklarka - Trzcielskiego, dr Leona Michalskiego, ks. Albina Jakubczaka, Michała Karwackiego, Lidię Owsiany i kilku innych żołnierzy i cywili, którzy wzięli udział w walkach powstańczych. Jednak najszerzej została przedstawiona postać majora Włodzimierza Kmicikiewicza. Tablica upamiętniająca tego powstańca znajduje się na grobie żony spoczywającej na szamotulskim cmentarzu. Następnie prezes Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Szamotułach Sławomir Hazak wspomniał, że uczestniczka powstania Lidia Owsiany była córką prezesa szamotulskich Sokołów w okresie międzywojennym Stanisława Owsianego. Na zakończenie oficjalnych przemówień przybliżona została bardzo ważna postać dla Powstania Warszawskiego – Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, który zginął podczas walk 4 sierpnia 1944 r.

Po przemówieniach oddano hołd powstańcom sztandarami a zebrane delegacje złożyły wiązanki kwiatów i znicze pod Głazem Pamięci obok Bazyliki. Następnie zapalone zostały znicze na grobach uczestników Powstania Warszawskiego, którzy zostali pochowani na szamotulskiej nekropolii.

Piotr Gotowy – opiekun szamotulskiego koła WSPAK


2 maja obchodziliśmy Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej. Następnego dnia - Święto Konstytucji 3 Maja 1791 roku. Z tej okazji, w piątek 29 kwietnia, władze Powiatu Szamotulskiego wraz z uczniami Zespołu Szkół nr 2 a zarazem członkami Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej - koło w Szamotułach rozdawali mieszkańcom grodu Halszki...

1 marca odbyły się obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Podobnie jak w poprzednich latach, uroczystości rozpoczęły się od mszy świętej w Bazylice Mniejszej, podczas której słowo Boże wygłosił ksiądz Mateusz Szkudlarek. Po zakończonym nabożeństwie uczestnicy obchodów udali się pod Głaz Pamięci, przy którym, po odśpiewaniu hymnu...

27 grudnia przy pomniku Powstańców Wielkopolskich uczczono pamięć bohaterów - uczestników zrywu powstańczego z lat 1918-19. W tym roku rocznica wybuchu powstania jest obchodzona jako święto państwowe. Z powodu sytuacji pandemicznej uroczystości miały skromny charakter ale stanowiły ważny wyraz pamięci o bohaterach zwycięskiego Powstania...

W sobotę, 23 października upamiętniono pioniera skautingu i twórcę pierwszej drużyny harcerskiej w Wielkopolsce Idziego Świtałę. W uroczystościach wzięli udział członkowie i sympatycy szamotulskiego koła WSPAK. O godz. 12:00 rozpoczęła się msza święta koncelebrowana przez ks. kanonika Mariusza Marciniaka. Po nabożeństwie w Bazylice Mniejszej...

W poniedziałek, 11 października, grupa uczniów z Zespołu Szkół nr 2 i Szkoły Podstawowej nr 1 w Szamotułach a zarazem członkowie i sympatycy lokalnego koła Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej - koło w Szamotułach udali się do Warszawy. Wyjazd był całkowicie oddolną inicjatywą Zarządu szamotulskiego koła WSPAK. Na wstępie pobytu w...

Ze względu na sytuację epidemiczną, podobnie jak w ubiegłym roku, nie mógł się odbyć tradycyjny Rajd do Grobów Pomordowanych w Lasach Kobylnickich. W poprzednich latach uczestniczyli w nim uczniowie w kilku szkół prowadzonych przez Gminę Szamotuły i Powiat Szamotulski oraz goście z poznańskich liceów. W tym roku delegacja członków Wielkopolskiego...

W poniedziałek, 27 września, w Poznaniu odbyły się uroczyste obchody upamiętniające 82 rocznicę utworzenia Polskiego Państwa Podziemnego. Tradycją jest, że od kilkunastu lat bierze w nich udział młodzież z Wielkopolskiego Stowarzyszenia Pamięci Armii Krajowej - koło w Szamotułach mającego swoją siedzibę w Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach.

Create your website for free! This website was made with Webnode. Create your own for free today! Get started